سحابی حلقوی از قدر نهم در صورت فلکی شلیاق یکی از نمونه های منحصر به فرد سحابی سیاره نما در آسمان نیمکره شمالی است. قدرت تفکیک تلسکوپهای بزرگ شکل حلقوی این سحابی را آشکار کرده است ولی نمای سحابی حلقوی در تلسکوپ های کوچک آماتوری چیزی غیر از لکه ای کوچک و مه آلود نیست.
۵۷ M اولین سحابی سیاره ای کشف شده پس از سحابی دمبل (Dumbbell Nebula) در روباهک است.این دو سحابی به فاصله 15سال از هم کشف شدند و هر دو مبین چگونگی مرگ یک ستاره در ابعاد خورشید هستند.
دهمین صورت فلکی بزرگ آسمان و از صورتهای فلکی دایره البروجی، پائیزی بوده و درآن هنگام تقریباً در سر سو مقداری متمایل به جنوب و د ر جنوب غربی مربع فرس اعظم قرار دارد. ستاره آلفا با نام سعدالملک (Sadalmelik) به معنای پادشاه سعادتمند از قدر 2.93، ستاره بتا با نام سعدالسعود (Sadalsuud) به معنای سعادتمندترین با سعادتها از قدر2.87 می باشد و ظاهراً هر دو ستاره دارای یک درخشندگی و اندازه هستند و به یک سو حرکت می کنند. ستاره گاما با نام سعدالچیپا (ظاهراً به معنای ستاره شناس اشیاء ناپیدا) و از قدر 3.84 است. ستاره دلتا با نام یا Scheat و از قدر 3.52 می باشد ستاره زتا یک ستاره دوتایی با قدرهای 4.5 و 4.3، جدایی زاویهای 2 ثانیه قوسی و دوره تناوب 856 ساله است.
اسناد ثبت شده به وسیله چینیها٬ژاپنیها و سرخپوستان آمریکا حاکی از آن است که در ماه ژولای سال ۱۰۵۴ میلادی یک ابرنواختر در کهکشان ما منفجر شده است این جسم بمدت 23 شبانه روز با روشنایی چهار برابر سیاره زهره (قدر۶-)طی ساعات روز در آسمان دیده می شده و بعد از آن حتی به مدت 2 سال دیگر در طی شب با چشم غیر مسلح قابل مشاهده بوده است.اکنون می دانیم که باقیمانده آن ابرنواختر٬جسمی است در صورت فلکی گاو که سحابی خرچنگ نامیده می شود.این سحابی که در اوایل یک سحابی سیاره ای تلقی می شد ٬اکنون به منزله یکی از شناخته شده ترین بقایای ابرنواختری است.سحابی خرچنگ٬هم از نظر ویژگیهای مشاهده شده در آن و هم از نظر گستره وسیع تابشهایی که از آن دریافت می کنیم ٬جسم قابل ملاحظه ای است.معلوم شده است که بیشتر این تابش ها به وسیله فرآیند سنکروترون تولید می شود.
صورت فلکی " ثور " (به معنای گاو نر)یکی از مشخصترین ، چشمگیرترین و زیباترین صورتهای فلکی آسمان است . این صورت در عهد بابلیها هم شناخته شده بود . می گویند ثور ( گاو یا گاومیش ) به خواهش " ایشتار " ( ishtar ) الهه عشق بابل ، به آسمان صعود کرد ، تا قهرمان افسانه ای " گیلگمش " ( gilgamesch ) را که به ندای عشق او پاسخ نداده بود ، نابود سازد .
مصریان باستان در این صورت فلکی ، گاو مقدس " آپیس " (holly apis ) را می دیدند ، که در آغاز سال ،صفحه خورشید را میان شاخهایش می گرفت و آن را به بالاترین وضعیتش در آسمان بلند می کرد ، وضعیتی که خورشید در تابستان به خود می گیرد .
خوشه پروین یا "ثریا" را بسیاری میشناسند. خوشه پروین نام خوشهای در صورت فلکی گاو که به «هفت خواهران» هم مشهور است. در لیست مسیه M45 نامگذاری شده است.
قدیمیها که خیلی راحت آن را در آسمان پیدا میکنند. با نزدیک شدن زمستان برای مشاهده آن در ساعتهای قبل از نیمه شب ، بالای سرتان را نگاه کنید. لکه مه آلودی میبینید که با کمی دقت چند ستاره هم در آن میتوان تشخیص داد. تیز بینی چشمانتان را با شمارش ستارههای خوشه پروین بیازمایید! در هوای آلوده شهرهای بزرگ معمولا فقط 4 تا 5 ستاره پروین را میتوان دید. اگر در شبی صاف تا 6 ستاره در پروین توانستید ببینید، دید چشمانتان عادی است. در برخی شبهای صاف میتوان تا 8 ستاره را نیز در پروین شمارش کرد.
برجسته ترین خوشه باز صورت فلکی سگ بزرگ M41 یا NGC2287 است. M41 سطحی معادل قرص ماه را در آسمان می پوشاند و 4 درجه جنوب ستاره شعرای یمانی قرار دارد.
در شرایط خوب حتی با چشم غیر مسلح نیز آن را به صورت لکه ای مه آلود قابل مشاهده است. ارسطو دانشمند معروف یونانی در 325 سال قبل از میلاد نیز به آن اشاره کرده است.
اگر به دور از نور شهر ها رصد کنید. مشاهده این خوشه با چشم غیر مسلح ملاک خوبی برای سنجش شفافیت آسمان و همچنین تیزبینی شماست.
در آسمان زمستان، صورت فلکی شاخص بعد از صورت فلکی جبار، صورت فلکی سگ بزرگ (کلب اکبر) است که یافتنش هم ساده است. در این مقاله سعی شده است تا کاربران عزیز هرچه بیشتر با این صورت فلکی و نحوه رصد آن آشنا شوند.
اگر نقشه هم نداشته باشید می توانید به راحتی صورت فلکی سگ بزرگ (کلب اکبر) را پیدا کنید، چون این صورت فلکی صاحب نورانیترین ستاره آسمان یعنی، شعرای یمانی است که روی شانه آن قرار گرفته است. سگ بزرگ (کلب اکبر) یکی از دو سگ شکارچی (صورت فلکی جبار) است. سگ دیگر صورت فلکی سگ کوچک (کلب اصغر) است که در مقاله ای دیگر به توصیف آن می پردازم.