خسوف یا ماه گرفتگی کلی 19آذرماه 1390

ماه گرفتگی یا خسوف کلی وقتی روی میدهد که کره ماه وارد سایه کامل کره زمین می شود. اگرچه این ناحیه تیره ترین قسمت سایه کره زمین است اما با این حال به علت اینکه مقداری از اشعه های نور خورشید در لبه کره زمین و به وسیله جو ان تفرق پیدا می کند مقداری نور به کره ماه می رسد . جو کره زمین بیشتر امواج نورانی با طول موج نزدیک به نور آبی را پراکنده می کند. در نتیجه نوری که به کره ماه میرسد دارای مقادیر بیشتری از اشعه های نورانی با طول موج نزدیک به نور قرمز نسبت به نور عادی خورشید است و به همین دلیل است که در طی خسوف رنگ ماه تقریبا مسی یا قرمز کدر به نظر می آید.

 

ماه گرفتگی یا خسوف کلی وقتی روی میدهد که کره ماه وارد سایه کامل کره زمین می شود. اگرچه این ناحیه تیره ترین قسمت سایه کره زمین است اما با این حال به علت اینکه مقداری از اشعه های نور خورشید در لبه کره زمین و به وسیله جو ان تفرق پیدا می کند مقداری نور به کره ماه می رسد . جو کره زمین بیشتر امواج نورانی با طول موج نزدیک به نور آبی را پراکنده می کند. در نتیجه نوری که به کره ماه میرسد دارای مقادیر بیشتری از اشعه های نورانی با طول موج نزدیک به نور قرمز نسبت به نور عادی خورشید است و به همین دلیل است که در طی خسوف رنگ ماه تقریبا مسی یا قرمز کدر به نظر می آید.


اگر در لحظه ماه گرفتگی به ماه سفر کنید مشاهده می‌کنید که بر روی ماه خورشید گرفتگی صورت گرفته است یعنی زمین نور خورشید را مسدود کرده است.

 

منجمان سه نوع متفاوت از ماه گرفتگی را شناسایی كرده اند:

1) خسوف یا ماه گرفتگی نیم سایه ای :

ماه از قسمت نیم سایه ی زمین عبور می كند.
پژوهش در زمینه ی این رویداد ویژه ی انجمن های علمی و تخصصی است و رصد آن پیچیده می باشد.

2)خسوف یا ماه گرفتگی جزیی:

بخشی از ماه از سایه ی زمین عبور می كند.
رصد این رویداد حتی بدون استفاده از ابزار اپتیكی نیز ساده است.

3)خسوف یا ماه گرفتگی كلی:

تمام ماه از داخل سایه ی زمین عبور می كند.
این رویداد به خاطر رنگ های گوناگون و مرتعشی كه ماه در لحظه ی گرفت كامل در سطح خود دارد بسیار برجسته و مورد توجه است.
19 آذرماه امسال شاهد ماه گرفتگی کلی خواهیم بود

اطلاعات در مورد ماه گرفتگی 19 آذرماه 1390:

ماه گرفتگی کلی 19 آذر از سری ساروس 135 است.این دوره ی ساروسی 71 ماه گرفتگی دارد که ماه گرفتگی فوق بیت و سومین عضو و در عین حال چهارمین گرفت کلی از این دوره محسوب می شود.ماه گرفتگی 19 آذر به وقت رسمی ایران از ساعت 15:03:36 با ماه رفتگی نیم سایه ای آغاز می شود. ولی ماه این زمان هنوز در ایران طلوع نکرده است. هم زمان با شروع ماه گرفتگی جزئی ، ماه در بخش هایی از شرق و شمال شرقی ایران طلوع می کند. به بیان دیگر طلوع ماه در سراسر پهنه ی ایران همراه با ماه گرفتگی جزئی است.میزان جزئی بودن این ماه گرفتگی د مناطق مختلف ایران متفاوت خواهد بود و هرچه به سمت شمال غربی ایران برویم ماه با قدر گرفت بیشتری طلوع می کند.

ماه گرفتگی جزئی 80 دقیقه به طول می انجامد تا در ساعت 17:36:16 ماه رفتگی کلی آغاز شود.اگرچه ماه در افق است ، ولی ارتفاع ماه در شمال شرقی ایران به 15 درجه می رسد. ماه گرفتگی کلی 51 دقیقه و 8 ثانیه به طول می انجامد تا سرانجام قرص ماه در ساعت 18:27:24 از سایه زمین خارج شود و ماه گرفتگی جزئی تا ساعت 19:47:58 ادامه یاد. اگر ماه گرفتگی نیم سایه ای را نیز دنبال کنید متوجه رفع کدری در قرص ماه خواهید شد تا جایی که در ساعت 20:59:57 ماه گرفتگی به طور کامل پس از 5 ساعت و 56 دقیقه به پایان می رسد.

زمان گرفت امسال:

لحظه ورود ماه به نیم سایه زمین: ساعت 15 و 03 دقیقه و 32 ثانیه بعد از ظهر  شنبه 19 آذر  1390
لحظه ورود ماه به سایه زمین ( تماس اول ) : ساعت 16 و 15 دقیقه و 42 ثانیه
لحظه آغاز گرفتگی كامل ( تماس دوم ) : ساعت 17 و 36 دقیقه و 16 ثانیه
لحظه بیشینه گرفتگی ( وسط خسوف ) : ساعت 18 و 1 دقیقه و 48 ثانیه
لحظه آغاز گشودگی كامل ( تماس سوم ) : ساعت 18 و 27 دقیقه و 24 ثانیه
لحظه پایان گرفتگی كامل ( تماس چهارم ) : ساعت 19 و 47 دقیقه و 58 ثانیه
لحظه خروج كامل ماه از نیم سایه زمین : راس ساعت 21  شنبه 19 آذر 1390

 

برنامه رصد عمومی ستاره پارسی در پارک پردیسان:

این رصد عمومی که با حضور کارشناسان نجومی در  پارک پردیسان، روز شنبه 19 آذرماه از ساعت 16:30 تا 19:30 برگزار خواهد شد.

مکان برگزاری این برنامه رصدی پارکینگ شمالی پارک پردیسان خواهد بود و  به دلیل دارا بودن افق شرقی باز و ارتفاع کم ماه در زمان وقوع خسوف و نیز نمایی از برج میلاد برای عکاسی انتخاب شده است.

حضور علاقه مندان برای شرکت در این برنامه رصدی آزاد است و رصدگران می‌توانند علاوه بر رصد پدیده ماه گرفتگی، از آموزش‌های نحوه رصد و عکاسی از این پدیده بهره‌مند شوند.

در زمان گرفت کامل امسال رنگ ماه به قرمز مسی نزدیک است و دلیل آن درصد گرفت کامل در این ماه گرفتگی می باشد. علت رنگ سرخ ماه در هنگام ماه گرفتگی کامل، عبور نور خورشید از جو زمین و شکست نور بدرون مخروط سایه است که در این رویداد بر اساس خاصیت ویژه ای،نور قرمز عبور و در مخروط سایه زمین حضور دارد.

اما قدیمی‌ترین خسوف ثبت‌شده در تاریخ مربوط به‌سال ۷۲۱ پیش از میلاد است که بطلمیوس آن را در کتاب مَجِسطی خود به‌طور کامل شرح داده است. رصدگران بابل و یونانیان باستان از روی رصد دقیق ماه‌گرفتگی‌ها متوجه شدند که لبه سایه همواره شکلی شبیه به‌دایره دارد و سپس استدلال کردند که زمین شکلی شبیه به‌کُره دارد و گِرد است. در سال ۴۹۹ پس از میلاد، یک ریاضیدان هندی برای نخستین‌بار به‌طور دقیق و درست، محاسبات مربوط به‌دو پدیده خسوف و کسوف را ارائه داد و... این داستان همچنان ادامه دارد و هنوز هم منجمان به‌هنگام خسوف و کسوف در پیِ سنجش فاصله‌ها و یافتن مواردِ تازه در دنیای نجوم و آزمون دوباره یافته‌های قدیمی‌تر هستند. علاوه‌بر همه این موارد امروزه میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا به‌هنگام رُخدادِاین دو پدیده بسیار زیبا چشم به‌آسمان می‌دوزند تا تجربه پیشینیان را بارِ دیگر تکرار کنند. می‌دانید هرگاه زمین، ماه و خورشیدِ درخشان در یک راستا قرار بگیرند بسته به‌این که ماه در میان زمین و خورشید (کسوف) یا زمین میان ماه و خورشید (خسوف) باشد ما شاهد پدیده‌های متفاوتی خواهیم بود.

هر ماه گرفتگی دارای دوره تکرار منظم است بطوریکه خسوف هر ‪ ۱۸‬سال و یازده روز و ‪ ۷‬ساعت و ‪ ۴۹‬دقیقه تکرار می‌شود.  این ماه گرفتگی اولین پدیده ماه گرفتگی کامل در سال ‪ 2008‬میلادی و آخرین ماه گرفتگی در سال ‪ 1386‬خواهد بود.  چرا ماه در هنگام گرفت در تمام­‌سایه زمین ناپدید نمی‌شود بلکه به‌رنگ سرخ تیره‌ای کماکان، با کمی دقت، پیداست؟

علت، وجودِ جوّ زمین است. گرچه زمین نور خورشید را سد می‌کند و سایه آن در فضا و در مسیر گردش ماه سبب خسوف می‌شود اما نور خورشید در این هنگام در جوّ زمین پخش می‌شود و بخشی از نور در سایه زمین منتشر می‌شود. طول‌موج‌های بلند نورمرئی، یعنی سرخ، بهتر از جوّ عبور می‌کنند و طول‌موج‌های کوتاه بیشتر در جوّ پخش می‌شوند. در نتیجه نور سرخ ضعیف رسیده از جوّ زمین تمام­‌سایه را کمی روشن می‌کند و ماه در اوج خسوف با بازتاب این نور با تَه‌رنگ سرخ ضعیفی پیداست. اما میزان روشنایی و سرخی ماه در هر خسوف کلی تغییر می‌کند که سنجش آن موضوعی جذاب برای منجمان آماتور و دانشمندان است. تاریکیِ ماه گرفته در نگاه اول به‌مسیر ماه در تمام­‌سایه زمین و این که چقدر از وسط سایه عبور کند یا لبه‌ها نزدیک باشد و این که ماه نزدیک به اوج یا حضیض (دورترین و نزدیک‌ترین فاصله از زمین) باشد وابسته است. اما جوّ زمین نیز نقش‌‌بزرگی‌دارد. میزان پوشش ابر در لبه‌های قرص زمین (نسبت به‌ماه) در میزان پراکندگی و جذب نور خورشید تعیین‌کننده است. از سوی دیگر پراکندگی ذرات غبار در جوّ زمین نیز بسیار اثرگذار است. هرچه بیشتر باشند نور بیشتری جذب می‌شود و تمام­‌سایه تاریک‌تر می‌شود و خسوف هم همین‌طور. مثال بارز چنین خسوف تیره‌ای در آذر ۱۳۷۱ رخ داد و از سراسر ایران نیز دیده شد. فوران آتشفشان پیناتوبو در آسیای شرقی چنان جوّ زمین را غبارآلود کرده بود که یکی از تیره‌ترین خسوف‌ها رخ داد.