ظهور دنباله‌دار C/2022 E3 (ZTF) در آسمان بعد از ۵۰ هزار سال

دنباله‌داری که در عصر یخبندان در آسمان شب سیاره زمین مشاهده شده بود، به‌زودی دوباره در بالای سر ما دیده خواهد شد. ناسا می‌گوید دنباله‌دار C/۲۰۲۲ E۳ (ZTF) که هر ۵۰ هزار سال یک‌بار به دور خورشید می‌چرخد، در بهمن‌ماه در آسمان ظاهر می‌شود.
این ‌دنباله‌دار با دوره تناوبی حدود ۵۰ هزار سال در روزهای آینده از نزدیکی زمین عبور خواهد کرد؛ آخرین باری که این دنباله دار به زمین نزدیک شده بود، انسان‌های اولیه و نئاندرتال‌ها ساکن کره خاکی ما بودند.

براساس بیانیه ناسا، دنباله‌دار C/۲۰۲۲ E۳ (ZTF) در تاریخ ۱۲ بهمن از فاصله ۴۱.۸ میلیون کیلومتری زمین عبور خواهد کرد. البته علاقه‌مندان می‌توانند اوایل بهمن‌ماه این دنباله‌دار را با چشم غیرمسلح مشاهده کنند. برای بررسی دقیق‌تر C/۲۰۲۲ E۳ (ZTF) می‌توان از دوربین یا تلسکوپ‌های مبتدی هم استفاده کرد.

دنباله دار C/۲۰۲۲ E۳ (ZTF) در پایان اولین ماه سال جدید میلادی (۲۰۲۳) از خورشید و زمین عبور می‌کند و ممکن است به اندازه‌ای درخشان باشد که با چشم غیرمسلح هم دیده شود. در آغاز سال ۲۰۲۳ میلادی یک دنباله‌دار تازه کشف شده از زمین دیدن خواهد کرد که ممکن است به حد کافی درخشان باشد که با چشم عادی هم دیده شود.

دنباله دار C/۲۰۲۲ E۳ (ZTF) روز ۱۲ ژانویه به نزدیکترین فاصله از خورشید رسیده و سپس از کنار زمین گذر خواهد کرد که نزدیکترین فاصله آن با زمین بین روزهای اول تا دوم فوریه خواهد بود.

اگر این ‌دنباله دار به شکل کنونی به درخشش خود ادامه دهد، ممکن است در آسمان تاریک شب با چشم غیر مسلح هم دیده شود. پیش بینی این مساله در مورد دنباله‌دارها دشوار است، اما حتی اگر دنباله‌دار C/۲۰۲۲ E۳ (ZTF) کم‌نور هم شود، هنوز با دوربین و تلسکوپ برای مدت چند روز در نزدیکترین فاصله آن از زمین قابل مشاهده خواهد بود.

اگر علاقمند رصد این دنباله دار هستید در نیم کره شمالی با توجه به  نقشه راهنمای زیر می توانید این دنباله را در دهه اول بهمن ماه مشاهده کنید

بنا بر اعلام سازمان فضایی «ناسا»‌، ناظران در نیم کره شمالی قادر خواهند بود این دنباله دار را در جهت شمال غربی در ماه ژانویه در آسمان صبحگاهی تماشا کنند و برای ساکنان نیمکره جنوبی هم در اوایل ماه فوریه قابل دیدن خواهد بود.

ناسا اعلام کرده است که این دنباله دار دوره تناوبی حدود ۵۰ هزار سال دارد (هر ۵۰ هزار سال یک بار دور خورشید می‌چرخد) و معنایش این است که دفعه قبلی که این دنباله دار به چنین فاصله نزدیکی از خورشید و زمین (۱۶۰ میلیون کیلومتری خورشید و ۴۲ میلیون کیلومتری زمین) رسیده است، زمین در دوران پارینه‌سنگی فوقانی (Upper Paleolithic) قرار داشته است.

به این ترتیب انسان‌هایی که می‌توانسته‌اند دنباله دار C/۲۰۲۲ E۳ (ZTF) را مشاهده کنند، انسان‌های خردمند اولیه (homo sapiens) بودند که در دوره قبلی عصر یخبندان زندگی می‌کردند و همچنین برخی از آخرین انسان‌های «نئاندرتال» (Neanderthals) هم می‌توانسته‌اند این ستاره دنباله دار را دیده باشند؛ زیرا این گونه‌ انسان‌ها حدود ۱۰ هزار سال بعد از آخرین نقطه‌الراس (perihelion ) این ستاره دنباله‌دار منقرض شدند.

البته نئاندرتال‌ها و انسان‌های اولیه نمی‌دانسته‌اند که ستاره دنباله دار C/۲۰۲۲ E۳ (ZTF) چیست و این ستاره بسیار موخر بر آخرین عصر یخبندان شناسایی شده است. این ستاره دنباله دار اوایل مارس ۲۰۲۲ شناسایی شد و در ابتدا به نظر رسید یک سیارک (asteroid) است که در مدار «مشتری» قرار دارد، اما همانند ستاره های دنباله دار درخشان‌تر شد.

دنباله‌دار E۳ چه مشخصاتی دارد؟

E۳ اولین‌بار با رصدخانه Zwicky Transient Facility (ZTF) در ماه مارس ۲۰۲۲ توسط «برایس بالین» و «فرانک ماشی» کشف شد.

«E۳ از زمان اکتشاف به‌شدت درخشان‌تر شده و اکنون درحال حرکت در صورت فلکی تاج شمالی در آسمان بامدادی است. نور این دنباله‌دار هنوز کمتر از آن است که بدون تلسکوپ دیده شود. اما این تصویر که در تاریخ ۱۹ دسامبر تهیه شده است، هاله سبزرنگ دنباله‌دار، دم کوتاه غباری و دم بلند کمرنگ آن را نشان می‌دهد که در یک میدان دید عریض ۲.۵ درجه‌ای گسترده شده است.»

دنباله‌دار E۳ در تاریخ ۲۲ دی‌ماه به نزدیک‌ترین فاصله با خورشید می‌رسد و بعد در تاریخ ۱۲ بهمن‌ماه در نزدیک‌ترین فاصله با زمین قرار خواهد گرفت. پیش‌بینی سطح روشنایی دنباله‌دارها کار بسیار سختی است، اما انتظار می‌رود که E۳ فقط در آسمان شب قابل‌دیدن باشد. قدر روشنایی این دنباله‌دار در زمان اکتشاف در فاصله ۶۴۰ میلیون کیلومتری زمین، حدود ۱۷.۳ بود.

E۳ اولین دنباله‌داری است که پس از حضور دنباله‌دار NEOWISE در آسمان زمین در تابستان سال ۲۰۲۲، قابل‌مشاهده خواهد بود. برای مشاهده این دنباله‌دار باید در محیط تاریکی قرار بگیرید و حداقل نیم ساعت به چشمان خود زمان بدهید تا به تاریکی آسمان عادت کند.